نگاهى به علم و کمال فضّه

این زن، مادر ما «فضّه» است که کنیز حضرت زهرا (س) بود، که بیست سال است به غیر از قرآن، سخنى نگفته است!!

ابوالقاسم قُشیرى در کتاب خود از بعضى نقل مى کند (فضّه کنیز حضرت زهرا (سلام الله علیها) در بیابانى از کاروان حج، عقب افتاد و تنها در بیابان سرگردان شد) شخصى (بنام عبداللَّه مبارک) که از کاروان عقب مانده بود مى گوید: بانوئى را در بیابان، تنها دیدم، (سوار بر شتر بودم و نزد او رفتم و هر چه از او پرسیدم، با آیه ى قرآن به من جواب داد، به این ترتیب:).

به او گفتم: تو کیستى؟

زن: وَ قُلْ سَلامٌ فَسَوْفَ یَعْلَمُونَ: «و بگو سلام بر شما، امّا خواهند دانست» (زخرف- 89).

عبداللَّه: بر او سلام کردم و گفتم: تو در اینجا چه مى کنى؟

زن: وَ مَنْ یَهْدِ اللَّهُ فَمالَهُ مِنْ مُضِلٍ: «هر کس را خدا هدایت کند هیچ گمراه کننده اى نخواهد داشت» (زمر- 37) فهمیدم که راه را گم کرده است.

عبداللَّه- آیا از جن هستى یا از انس.

زن: یا بَنى آدَمَ حُذُوا زینَتَکُمْ: «اى فرزندان آدم، زینت خود را بردارید» (اعراف- 31) فهمیدم که از انس است.

عبداللَّه- از کجا مى آیى؟

زن: یُنادَوْنَ مِنْ مَکانٍ بَعیدٍ: «آنها از مکان دور، صدا زده مى شوند» (فصّلت- 44)- فهمیدم که از راه دور مى آید.

عبداللَّه- کجا مى روى؟

زن: وَلِلّهِ عَلَى النّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ: «خداوند بر مردم مستطیع، حجّ کعبه را واجب کرده است» (آل عمران- 97)- (فهمیدم که عازم مکّه است)

عبداللَّه- چه وقت از کاروان جدا شدى؟

زن: وَ لَقَدْ خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْاَرْضِ فِى سِتَّةِ اَیّامٍ: «ما آسمان ها و زمین و آنچه را در میان آنهاست، در شش روز آفریدیم» (ق- 38)- فهمیدم شش روز است از کاروان جدا شده است.

عبداللَّه- آیا به غذا میل دارى؟

زن: وَ ما جَعَلْناهُمْ جَسَداً لا یأْکُلُونَ الطَّعامَ: «ما آنها را پیکرهائى که غذا نخوردند قرار ندادیم» (انبیاء- 8) فهمیدم که به غذا میل دارد.

 

عبداللَّه- شتاب کن و تند تند بیا.

زن: لا یُکَلِفُ اللَّهُ نَفْساً اِلّا وُسْعَها: «خداوند هیچکس را جز به اندازه ى توانائیش تکلیف نمى کند» (بقره- 286)- فهمیدم که خسته شده و قدرت راهروى ندارد.

عبداللَّه- بر شتر در ردیف من سوار شو.

زن: لَوْ کانَ فِیهما آلِهَةٌ اِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتا: «اگر در زمین و آسمان خدایانى جز خداى یکتا باشد، بهم مى خورند» (انبیاء- 22)- فهمیدم که از سوار شدن به پشت سر من، حیا مى کند.

عبداللَّه- پیاده شدم و او را تنها سوار بر شتر کردم، وقتى سوار بر شتر شد گفت: سُبْحانَ الَّذى سَخَّرَ لَنا هذا: «پاک و منزّه است خدائى که این را مسخر ما ساخت» (زخرف- 13). و قتى که با کاروان رسیدیم، به او گفتم: آیا از بستگان تو کسى در میان کاروان هست؟

زن: یا داوُدُ اِنّا جَعَلْناکَ خَلِیفَةً فِى الْاَرْضِ: «اى داود ما تو را نماینده ى خود در زمین قرار دادیم» (ص- 26). و َ ما مُحَمَّدٌ اِلّا رَسُولٌ: «و نیست محمّد، جز رسول». (آل عمران- 144).

یا یَحْیى خُذِاْ الکِتّابَ بِقُوَّةٍ: «اى یحیى، کتاب را با قوّت بگیر» (مریم- 12).
حضرت فاطمه زهرا

یا موسى اِنّى اَنَا اللَّهَ: «اى موسى، منم خداوند» (قصص- 30) دریافتم که افرادى بنامهاى داود، محمّد، یحیى و موسى، داخل کاروان هستند و با او خویشاوندى دارند، آنها را با نام صدا زدم، ناگهان چهار نفر جوان به سوى آن زن آمدند، به او گفتم: این افراد با تو چه نسبتى دارند؟

زن: اَلْمالُ وَ الْبَنُونُ زِینَةُ الْحیاةِ الدُّنْیا: «و فرزندان زینت حیات دنیا هستند» (کهف- 46)- فهمیدم که آنها فرزندان او هستند. و قتى که آنها نزد زن آمدند، زن گفت:

یا اَبَتِ اسْتَأجِرْهُ اِنَّ خَیْرَ مَنِ اسْتَأجَرْتَ الْقَوِىُّ الْاَمینُ: «پدرم، او را استخدام کن، چرا که بهترین کسى را که استخدام مى توانى کنى، آن کس است که نیرومند و امین است» (قصص- 26)- فهمیدم که به آنها مى گوید مزدى به من بدهند، آنها مقدارى پول به من پاداش دادند.

زن گفت: وَاللَّهُ یُضاعِفُ لِمَنْ یَشاءُ: «خداوند آن پاداش را براى هر کس بخواهد، چند برابر مى کند» (بقره- 261)- فهمیدم به آنها مى گوید: زیادتر بدهید، آنها بر پاداش من افزودند، از آنان پرسیدم: این زن کیست؟

گفتند: «این زن، مادر ما «فضّه» است که کنیز حضرت زهرا (سلام الله علیها) بود، که بیست سال است به غیر از قرآن، سخنى نگفته است!!». [فضّه اهل نَوْبه بود، بعدها به خانه ى على (علیه السلام) راه یافت و کنیز حضرت زهرا (سلام الله علیها) شد و در محضر او پرورش یافت و به مقامات عالى رسید، و جزء خاندان فاطمه (سلام الله علیها) مشمول نزول آیه 7 تا 9 سوره ى انسان گردید، مروحو علامه ى اصفهانى (کچانى) در یکى از اشعار خود در مدح حضرت زهرا (سلام الله علیها) مى گوید:

مفتقرا متاب روى از در او به هیچ سوى                                         زانکه مس وجود را، فضّه ى او طلا کند

 

منبع:رنج ها و فریادهاى فاطمه (سلام الله علیها)، (ترجمه بیت الأحزان)

خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمى (ره)، مترجم: محمد محمدی اشتهاردى

از : خادم الرقیه (س)